Een kerkenbeleidsplan
Sint-Lievens-Houtem heeft drie jaar geleden het initiatief genomen om een kerkenbeleidsplan op te maken. Daarbij werd voor de kerken van Zonnegem en Letterhoutem de keuze gemaakt om een onderzoek tot herbestemming van de kerk op te starten.
Herbestemming wat en hoe?
Een herbestemming voor de kerken van Zonnegem en Letterhoutem vraagt denk- en studiewerk. De gemeente heeft het 'Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur' (CRKC) onder de arm genomen om een gedragen en positief verhaal vanuit de inwoners en andere betrokkenen uit te werken voor de kerken van Zonnegem en Letterhoutem.
Een eerste luik resulteerde in een enquête die door ongeveer 130 mensen werd ingevuld. Zowel jong als oud toonden interesse in de bevraging.
Een tweede luik waren de inspiratie-avonden over de invulling van de nieuwe bestemming van deze kerken.
Op 18 november 2019 werd een eerste inspiratie-avond georganiseerd in en over de kerk van Zonnegem.
Op 20 november 2019 werd een eerste inspiratie-avond georganiseerd in en over de kerk van Letterhoutem.
Op beide avonden werden telkens een 50-tal betrokken inwoners aan het werk gezet om verder te denken over mogelijke herbestemmingen van deze kerken.
Op 9 december 2019 werd een speciale avond georganiseerd waarop de verenigingen aan het werk werden gezet om functies voor de kerken voor te stellen waarin zij een rol kunnen spelen.
Resultaten bevragingen burgerparticipatie:
De resultaten van de online-enquête en de verdere aftoetsing hiervan aan de ideeën van de deelnemers inspiratie-avonden zijn gebundeld. Lees hier meer over de resultaten.
Projectbureau Vlaanderen:
Het Projectbureau Vlaanderen, een afdeling die ressorteert onder de Vlaamse Bouwmeester, werd door de gemeente belast met het haalbaarheidsonderzoek van de voorstellen van herbestemming van beide kerken. De gemeente heeft de resultaten van het burgerparticpatietraject doorgegeven aan het Projectbureau Vlaanderen dat hiermee aan de slag is gegaan en de ideeën in een aantal ruimtelijke concepten heeft gegoten.
Het college heeft deze scenario’s afgetoetst bij de verenigingen, diensten, instanties die in het traject potentieel als gebruikers naar voren kwamen, alsook bij de betrokken kerkfabrieken/centraal kerkbestuur (stuurgroep haalbaarheidstraject).
Deze aftoetsing heeft geresulteerd in het weerhouden van het gewenste scenario per kerk dat effectief ook gedragen wordt door de betrokkenen: voor de kerk van Zonnegem is gekozen voor scenario 3, voor de kerk van Letterhoutem is gekozen voor een combinatie van het scenario 1 en 3.
Vanuit deze keuze, hebben de architecten de scenario’s verder verfijnd en uitgewerkt. Aan elk gekozen scenario is ook een financiële berekening gekoppeld.
Deze uitwerking, het resultaat van het volledige traject onderzoek haalbaarheid herbestemming kerken Zonnegem en Letterhoutem, is door het Projectbureau Vlaanderen in een eindrapport voorgesteld aan de stuurgroep haalbaarheidsonderzoek op 21 oktober 2020.
Lees hier het eindrapport herbestemming kerk Letterhoutem.
Lees hier het eindrapport herbestemming kerk Zonnegem.
En verder?
Het college van burgemeester en schepenen zal met de bevindingen aan de slag gaan om bewuste keuzes te maken om de kerken in de toekomst te herbestemmen. Het verdere traject zal bestaan in:
1) De omzetting van ideeën in de praktijk, waar mogelijk via eenvoudige ingrepen in eigen beheer of via het inzetten van aannemers, waar technisch noodzakelijk via aanduiding van een ontwerper die samen met de gemeente en de betrokken partijen de concepten moet omzetten in (financieel) haalbare ontwerpen.
2) Vraag aan het bisdom tot opstarten procedure onttrekken van de kerken aan de eredienst vanuit de visie tot herbestemming zoals geformuleerd in de eindrapporten, waarbij algemeen de herbestemming gericht is op gemeenschapsdoeleinden en waarbij specifiek volgende activiteiten een plaats krijgen in deze kerken:
- in de kerk Zonnegem: bezinning en kerkelijk erfgoed, schoolse en gemeenschapsvormende activiteiten;
- in de kerk Letterhoutem: activiteiten met een sociaal oogmerk, gemeenschapsvormende activiteiten, lokaal archief en documentatiecentrum.
Herbestemming kerken Letterhoutem en Zonnegem
Op 3 april 2023 heeft de bisschop van Gent, Lode Van Hecke, bij decreet beslist om de kerken van Letterhoutem en Zonnegem vanaf zondag 31 december 2023 te onttrekken aan de eredienst. Deze datum is vastgelegd in samenspraak met de betrokken kerkfabrieken en met het college.
Op 29 juni 2017 keurde de gemeenteraad het kerkenbeleidsplan voor de parochiekerken Sint-Lievens-Houtem goed. Daarin is voorgesteld om 2 kerken, nl. die van Letterhoutem en Zonnegem, te herbestemmen op kortere termijn (opstart procedure binnen de 5 jaar).
Op 19 november 2020 heeft het college de vraag aan het bisdom gesteld tot het opstarten van de procedure 'onttrekken van de kerken aan de eredienst vanuit de visie tot herbestemming' zoals geformuleerd in overleg met de geïnteresseerde gebruikers en de leden van de stuurgroep (kerkfabrieken en Centraal Kerkbestuur) en op basis van de eindrapporten Projectbureau Vlaamse Bouwmeester. De herbestemming van beide kerken is gericht op gemeenschapsdoeleinden en daarbij kunnen specifiek volgende activiteiten een plaats krijgen in deze kerken:
- Zonnegem: bezinning en kerkelijk erfgoed, schoolse en gemeenschapsvormende activiteiten;
- Letterhoutem: activiteiten met een sociaal oogmerk, gemeenschapsvormende activiteiten, lokaal archief en documentatiecentrum.
Op 3 april 2023 heeft de bisschop van Gent, Lode Van Hecke, bij decreet beslist om de kerken van Letterhoutem en Zonnegem vanaf zondag 31 december 2023 te onttrekken aan de eredienst. Deze datum is vastgelegd in samenspraak met de betrokken kerkfabrieken en met het college. De bisschop acht de voorgestelde herbestemmingen waardig en zinvol.
De onttrekking gaat de burgerlijke procedure tot samenvoeging van de parochies/geloofsgemeenschappen Letterhoutem en Zonnegem met de hoofdparochie Sint-Michaël vooraf. De Sint-Michaëlkerk biedt een reëel alternatief voor de gelovigen van de parochie tot deelname aan de eucharistie en andere vormen van gezamenlijke eredienst op een goed bereikbare plaats, aldus het bisdom.
De gemeente zal samen met de betrokken kerkfabrieken en het centraal kerkbestuur de lopende zaken ondersteunen zodat de overdracht naar de gemeente, voor wat betreft de kerken, en naar de parochie van Sint-Michaël, voor wat betreft de werking ten behoeve van de geloofsgemeenschappen van Zonnegem en Letterhoutem, optimaal mag verlopen.
